Porcine Reproductive and Respiratory Syndrome (PRRS) is de nachtmerrie van elke varkenshouder. Eenmaal het bedrijf binnengedrongen verspreidt dit lastig te bestrijden virus zich razendsnel en richt het veel schade aan. Hoe sneller bekend is waar het virus vandaan is gekomen, des te sneller ‘het lek’ kan worden gedicht en een volgende uitbraak kan worden voorkomen. Een sequentie analyse kan hierbij van grote meerwaarde zijn.
Bij de ene varkenshouder leidt PRRS voornamelijk tot meer luchtweginfecties, bij een andere leidt de virusziekte vooral tot een hoger aantal abortussen. Hetzelfde virus, verschillende symptomen. Hoe zit dat? We vragen het varkensdierenarts Marc Schyns van MSD Animal Health, die al veel onderzoek naar PRRS heeft gedaan. “PRRS is een lastige virusziekte om grip op te krijgen, omdat het virus zich bij wijze van muteert waar je bij staat. Er is bij PRRS dus sprake van vele verschillende veldstammen. De klinische verschijnselen kunnen hierdoor van uitbraak tot uitbraak verschillen. Het is belangrijk om zoveel mogelijk te weten over het virus dat op je bedrijf rondwaart, zodat je kunt herleiden hoe het jouw bedrijf binnengekomen is.”
Maatregelen in externe of interne biosecurity?
Bij een positieve PCR-test voor PRRS raadt Marc Schyns een sequentie analyse aan. “Niet alleen veldvirussen zorgen voor een positieve test, maar ook een groot gedeelte van de vaccins. Om dat onderscheid te maken is het nodig om verder onderzoek te doen. Dat hoeft echt niet bij elk positief monster, dat kan ook heel goed steekproefsgewijs. Vaak maken we pools waarbij we van elke 5 of 10 positieve monsters het monster met daarin het meeste virus eruit selecteren voor vervolgonderzoek. Op die manier blijven de kosten overzichtelijk.” Een sequentie analyse is een soort DNA-onderzoek van het virus, legt Marc uit. “Je wilt weten hoe het virus dat je op dat moment binnen hebt, tot in de kern is opgebouwd zodat je het kunt vergelijken. De analyse maakt overigens ook duidelijk of je met één of met meerdere veldstammen te maken hebt. Door naar de overeenkomsten en verschillen te kijken, kun je herleiden waar het virus vandaan gekomen is. Komt de veldstam bijvoorbeeld overeen met de veldstam die eerder op jouw bedrijf is gevonden? Dan weet je dat het virus binnen je eigen bedrijf kans heeft gezien om opnieuw op te laaien. Oftewel: ergens in de interne biosecurity zit een lek. Blijkt het om een niet-verwante stam te gaan? Dan weet je dat je het virus van buiten naar binnen hebt gekregen en dat je maatregelen moet treffen in de externe biosecurity. Alleen op die manier kun je een volgende uitbraak voorkomen.”
PRRS kent dus verschillende verschijningsvormen en kan tot verschillende klinische symptomen leiden. Klopt het dat het PRRS-vaccin bij de ene veldstam dan ook effectiever zal zijn dan bij een andere? “Het is belangrijk om je te realiseren dat een vaccin nooit de volle honderd procent bescherming biedt, ongeacht met welke veldstam of veldstammen je te maken hebt. PRRS is een virus dat zich op elk bedrijf anders ontwikkelt, waardoor we met behulp van een sequentie analyse ‘in het DNA’ dus verschillen of juist overeenkomsten in de veldstammen kunnen ontdekken. Wanneer er meerdere introducties zijn geweest, kunnen er binnen één bedrijf meerdere veldstammen worden aangetroffen. Bij een snel muterend virus als PRRS is het van groot belang dat een vaccin breed is en zich dus richt op alle veldstammen. Het vaccin is een essentieel hulpmiddel, maar tegelijkertijd slechts een onderdeel van de oplossing. In welke mate het vaccin effectief is, is bijvoorbeeld sterk afhankelijk van allerlei andere omgevingsfactoren. Spelen er nog andere infectieziekten op het bedrijf? Hoe is het stalklimaat? Hoe wordt er omgegaan met zieke dieren en dragers? In welke mate is de in- en externe biosecurtiy op orde? De aanpak van PRRS slaagt alleen bij een multifactoriële en maatgerichte aanpak. Hoe meer je over ‘het DNA’ van het virus weet, des te gerichter je het virus te lijf kunt gaan.”
In de volgende nieuwsartikelen leest u meer over de multifactoriële aanpak van PRRS en managementmaatregelen.
