Het Projectbureau Lokale Mestverwerking en Bureau Mest Afzet hebben voor het vierde jaar op rij een inventarisatie van de mestverwerkingscapaciteit in Nederland gemaakt. Naast de inventarisatie van export en verwerking van mestproducten van mestverwerkingslocaties is ook de omvang in kaart gebracht van export van onbehandelde mest en champost. Op deze manier wordt een beeld verkregen van de totale omvang van verwerking en export van mestproducten.
De mestverwerkingscapaciteit van de operationele verwerkers die in de inventarisatie is vastgesteld voor 2016 bedraagt 35,9 miljoen kilo fosfaat. Dit is een stijging van 10,9 miljoen kilo ten opzichte van de geïnventariseerde hoeveelheid in 2015.
Om de inventarisatie te kunnen maken is een vragenlijst verstuurd naar 177 mestverwerkers. Van 110 verwerkers is de ingevulde vragenlijst terugontvangen en 7 van de respondenten hebben aangegeven gestopt te zijn met mestverwerking. De verwerkingscapaciteit van de groep die geen antwoorden hebben ingezonden is waar mogelijk bepaald met behulp van informatie uit eerdere inventarisaties. Het gaat hierbij om een groep van 32 verwerkers. De capaciteit van de groep niet-respondenten die nog niet eerder aan de inventarisatie heeft meegewerkt is ingeschat aan de hand van mondelinge mededelingen via telefonisch contact, informatie uit vergunningen of kennis omtrent het project aanwezig bij het projectteam. Deze groep bestond uit 35 verwerkers.
Inventarisatie conform definitie van mestverwerking in de Meststoffenwet
Voor de inventarisatie van de export van onbehandelde mest en champost is gebruikgemaakt van cijfers van de Rijksdienst voor ondernemend Nederland RVO.nl. Bij de inventarisatie is iedere vorm van behandeling of verwerking van mest meegenomen om inzicht te krijgen in de verschillende schakels van de mestverwerkingsketens. Een deel van de initiatieven is niet de eindschakel in de verwerkingsketen, maar levert de behandelde mest door aan een volgende schakel. De mestverwerkingscapaciteit in deze rapportage betreft de hoeveelheid fosfaat die door een initiatiefnemer zelf is geëxporteerd, verbrand of tot mestkorrels is verwerkt. Deze hoeveelheid is daarom steeds afkomstig van de eindschakel in de keten en voldoet aan de definitie van mestverwerking van de Meststoffenwet.
Capaciteit bedraagt 35,9 miljoen kilo fosfaat
De mestverwerkingscapaciteit van de operationele verwerkers die in de inventarisatie is vastgesteld voor 2016, bedraagt inclusief de inschatting van de capaciteit van de niet-respondenten 35,9 miljoen kilo fosfaat. Dit is een stijging van 10,9 miljoen kilo ten opzichte van de geïnventariseerde hoeveelheid in 2015. Deze aanzienlijke stijging betreft niet alleen de realisatie van nieuwe verwerkingscapaciteit. Een groot deel van de stijging kan worden verklaard doordat enkele grotere composteer- en korrelbedrijven die dit jaar voor het eerst hebben deelgenomen aan de inventarisatie en meer mest verwerken dan de hoeveelheid die in 2015 was ingeschat.
Uitbreiding in capaciteit van 14,6 miljoen kilo fosfaat in 2017
Inclusief de export van onbehandelde mest en champost bedroeg de totale export van dierlijke mest 46,6 miljoen kilo fosfaat in 2015. Dit komt redelijk overeen met het berekende verschil tussen productie en gebruik van dierlijke mest in Nederland in 2015 dat was becijferd op 48,6 miljoen kilo fosfaat. Er zijn nog veel mestverwerkingsprojecten in voorbereiding. In totaliteit zijn er plannen voor een uitbreiding van de mestverwerkingscapaciteit van 30,4 miljoen kilo fosfaat. De verwachte toename van mestverwerkingscapaciteit in 2017 bedraagt op basis van de opgaven van de mestverwerkers 14,6 miljoen kilo fosfaat. Het gaat hierbij om projecten in de bouwfase of de financieringsfase.
Druk op binnenlandse markt zal blijven
Opgemerkt wordt dat enerzijds lokale verwerkers aangeven vaker dikke fracties te gaan hygiëniseren en anderzijds dat composteerders en korrelaars aangeven te gaan uitbreiden op basis van de aanvoer vanuit deze lokale verwerkers. Dit kan duiden op een gedeeltelijke dubbeltelling bij de opgave van de verwachte extra capaciteit. Desalniettemin lijkt in de komende jaren de situatie te gaan ontstaan waarbij de verwerkingscapaciteit op basis van fosfaat uitstijgt boven het verschil tussen productie en gebruik van mest in Nederland. De druk op de binnenlandse markt blijft echter bestaan zolang wordt uitgegaan of gestreefd naar een 100% invulling van de beschikbare fosfaatplaatsingsruimte in Nederland. Te meer omdat fosfaat niet in alle gevallen bepalend is voor het gebruik van dierlijke mest.
Te weinig capaciteit in regio Oost
Er is een verschil tussen de minimaal benodigde verwerkingscapaciteit op basis van het verschil tussen productie en plaatsingsruimte in Nederland en de benodigde verwerkingscapaciteit die nodig is om de druk op de binnenlandse markt merkbaar te verlagen. Verwerkers gaan zich in toenemende mate richten op de export van dikke mestfracties, gecomposteerde mest en organische mestkorrels. Verder blijkt ook dit jaar dat in regio Oost in verhouding nog weinig operationele capaciteit gerealiseerd is, namelijk 1,2 miljoen kilo fosfaat. Hierbij moet worden opgemerkt dat circa 5 miljoen kilo operationele capaciteit in gebied Overig is opgegeven die feitelijk in regio Oost plaatsvindt of mest betreft die hoofdzakelijk uit regio Oost afkomstig is. Er zijn wel veel projecten in ontwikkeling in regio Oost. Naar verwachting zal de operationele verwerkingscapaciteit in gebied Oost de komende jaren gaan toenemen.
