Dagelijks zijn er in de stallen van het zeugenbedrijf van de familie Weys in Castenray één of meerdere medewerkers van Animal Health Vision (AHV) actief. Zij testen hier nieuwe producten en amenstellingen van de producent van aanvullende diervoeders. De proeven op het Limburgse bedrijf vormen het eerste toegangspoortje voor een AHV-product richting de markt. “Blijkt een product hier niet goed genoeg te werken, dan betekent dit: terug en aanpassen”, telt specialist diergezondheid Paul Steenbekkers van AHV. Samen met zijn collega Dinise Meerdink, Applied Researcher Swine, verzorgt hij de proeven.
Animal Health Vision (AHV) ontwikkelt en produceert aanvullende diervoeders die erop gericht zijn de diergezondheid te verbeteren. De kern van de aanpak is de technologie die de quorum sensing van micro-organismen beïnvloedt. Door de communicatie tussen ziekteverwekkers te verstoren, worden zij gemakkelijk door het afweersysteem van het lichaam aangepakt en opgeruimd. Er wordt korte metten gemaakt met ziekteverwekkers, zonder antibiotica en dus zonder wachttijd. In de praktijk betekent het gezond houden van dieren alles voor een betere groei en efficiëntie. Recent ontving AHV een patent op de door haar gebruikte technologie op basis van quorum sensing. Producten van AHV doen overigens meer dan alleen het beïnvloeden van de werking van micro-organismen. Ze zorgen, afhankelijk van de diergroep, bijvoorbeeld ook voor extra energie, ontstekingsremming en toxinebinding. Afhankelijk van waar de uitdaging om vraagt, zorgen ze ook voor de voorziening van belangrijke stoffen.
Control Liquid en Metri Paste bekende voorbeelden
Voorbeelden van producten van AHV in de varkenshouderij zijn Control Liquid voor biggen en Metri Paste voor zeugen in het kraamhok. Control Liquid helpt om darmproblemen bij biggen te verminderen door het microbioom in balans te houden. Het product verkleint daarbij de kans dat schadelijke bacteriën zich aan de darmwand hechten, zich vermeerderen en vervolgens schade aanrichten. “Diarree is slechts een reactie van het lichaam om schadelijke bacteriën uit de darm te verwijderen en dat kan met de Control-aanpak flink afnemen”, stelt Dinise Meerdink. “Darmen blijven gezonder en de weerstand op peil, zowel proactief als bij de eerste signalen van problemen.”
Metri Paste voor de zeugen heeft in mindere mate invloed op quorum sensing. Het product is met name gebaseerd op het kruidenmengsel dat de baarmoederreiniging en melkafgifte stimuleert en de eetlust verbetert. Dit ondersteunt het herstel na het werpen en helpt zeugen sneller en beter op te starten. “De voerbak is de beste indicator om te bepalen of Metri Paste moet worden ingezet”, stelt Steenbekkers. “Is de bak niet leeg, geef dan Metri Paste.” Hij benadrukt wel dat Metri Paste geen wondermiddel is. “Als een zeug bijvoorbeeld niet kan opstaan vanwege kreupelheid zijn er andere maatregelen nodig.”
Van laboratorium naar stal
Op de thuisbasis in Zwolle beschikt AHV over uitgebreide laboratoriumfaciliteiten waar producten in eerste instantie worden getest. “In het lab kun je voorspellen of iets werkt”, zegt Dinise Meerdink. “Maar pas in de stal weet je of het ook echt doet wat het moet doen.”
Sinds augustus van dit jaar voeren Meerdink en Steenbekkers hun praktijktesten uit op het bedrijf van de familie Weys in Castenray. “Hiervoor hadden we een proefbedrijf in Ysselsteyn, maar dat is door de overheid opgekocht,” legt Steenbekkers uit. “We kenden onze nieuwe locatie al, omdat we hier eerder producten testten die goed uit de eerste proeven kwamen. Nu mogen we al onze onderzoeken hier uitvoeren. De eigenaar vertrouwt ons en onze producten, zolang de dieren in de proef maar goed worden verzorgd.” Komt een product in Castenray goed uit de verf, dan doen Steenbekkers en Meerdink dezelfde proef nog een keer op een ander varkensbedrijf. Gaat het daar goed, dan laat AHV het bovendien nog door een onafhankelijke partij testen. “Anders krijg je het ‘Wij van WC-eend’-effect,” zegt Meerdink met een glimlach.
Met de hand voeren
Het proefbedrijf telt 780 zeugen. Steenbekkers is er dagelijks ruim 3 uur actief. Als hij verhinderd is, neemt Meerdink de werkzaamheden waar. Bij elke proef vereisen de varkens 7 dagen per week aandacht. “Dit bedrijf is een stuk groter dan het vorige testbedrijf. Daar hadden we 150 biggen per week. Hier ruim 500. Onderzoekstechnisch biedt dit meer mogelijkheden. We hebben nu flink meer capaciteit. Het nadeel is dat je meer biggen in dezelfde leeftijd hebt. Dat betekent meer voer scheppen. Want in de afdelingen waar we de proeven doen, zit de vijzel dicht en scheppen we het voer met de hand. Dat viel in het begin niet mee met deze aantallen biggen. De eerste week had ik flink spierpijn”, vertelt Steenbekkers lachend. Voor het leveren en produceren van proefvoeders krijgt AHV hulp van Vitelia Mengvoeders. De loods staat nu vol met een grote diversiteit aan zakgoed.
Nieuw product wordt getest
Per jaar maken Steenbekkers en Meerdink een planning met ‘tijdsloten’ voor proeven. Momenteel worden op het bedrijf proeven uitgevoerd met een nieuw product in het voer bij de gespeende biggen. Bij aanvang van de proef zijn de biggen per hok gewogen en ingedeeld op basis van het gewicht. Daarnaast wordt er altijd gezorgd dat biggen gelijk verdeeld worden over de afdelingen, om zo omgevingseffecten tot het minimum te beperken. De biggen worden, zoals in elke proef, ingedeeld in 4 groepen: een controlegroep, variabele A, variabele B en variabele C. De hoeveelheid biggen in een proef is afhankelijk van de indeling van de afdeling, maar er is wel altijd een richtlijn voor het aantal hokken per variabel om zo betrouwbaar te meten.
Dagelijks wordt het voer gewogen. Op dag 7 wordt er overgeschakeld van speen- naar biggenvoer en worden de biggen opnieuw gewogen. In elk hok wordt daarbij het restvoer uit de bak gezogen en terug gewogen. Op dag 28 stopt de proef en worden de biggen en het voer (hoksgewijs) opnieuw gewogen volgens hetzelfde protocol. “Ondertussen houden we het aantal behandelingen bij en noteren we de uitval met gewicht en datum. Zo heb je alle gegevens voor het berekenen van voeropname, groei en voederconversie”, legt Steenbekkers uit. Als er getest wordt met een product door het drinkwater, wordt ook de wateropname gemonitord.
Vreten de varkens het wel?
Of een product werkt, hangt in de eerste plaats af van de opname. Het is dan essentieel dat een varken het product lust. Er wordt wel beweerd dat een varken alles eet, maar Steenbekkers en Meerdink weten wel beter. “Voeg je ingrediënten puur toe aan het voer, dan heb je grote kans dat de varkens dat niet eten. Ze lusten het gewoon niet. De kunst is om die smaak te combineren met andere smaken, zodat het product goed wordt opgenomen. Want je hebt wel een bepaalde opname nodig om het gewenste effect te bereiken. Als ik zie, na een dag of een week dat de varkens het product niet of minder goed opnemen, dan weten we voldoende.”
Goede samenwerking met de varkenshouder
Steenbekkers en Meerdink zijn heel blij met de nieuwe testlocatie. “Het is belangrijk dat je zelf kunt zien hoe een product het in de praktijk doet. Zie je in een vroeg stadium al dat het niet werkt, dan kun je ook direct bijsturen. Het vraagt wel vertrouwen van de varkenshouder. Dat vertrouwen is er. We hebben ook heel goede afspraken en helpen elkaar even als dat zo uitkomt. In het weekend controleer ik bijvoorbeeld de voeropname van de zeugen die pas geworpen hebben en dien Metri Paste toe als dat nodig is. Als er dieren moeten worden verplaatst, ga ik er ook niet met de handen in de zij bij staan kijken, maar help ik een handje mee”, vertelt Steenbekkers. “We werken graag in goede harmonie samen, want het is voor ons gewoon ontzettend belangrijk dat we in een normale varkensomgeving kunnen testen. We hebben als AHV veel kennis in huis en ontwikkelen mooie producten, maar zonder varkens weet je niks”, besluit Steenbekkers.
Tekst en beeld: Gerben Hofman
