Over het algemeen vond de RIVM geen duidelijke verbanden tussen gezondheid en de nabijheid van landbouwpercelen. Mensen die dichter bij landbouwpercelen wonen leken over het algemeen zelfs wat gezonder te zijn dan mensen die daar verder vandaan wonen. Dit kan met leefstijl te maken hebben. In tegenstelling tot dit algemene beeld werd in de nabijheid van maisteelt een hogere sterfte aan luchtwegaandoeningen gevonden. We kunnen niet zeggen of het gebruik van bestrijdingsmiddelen hiervan de oorzaak is.
Op landbouwpercelen worden bestrijdingsmiddelen gebruikt waaraan omwonenden kunnen zijn blootgesteld. Er bestaan zorgen over de mogelijke effecten van het gebruik van bestrijdingsmiddelen op de gezondheid van omwonenden van landbouwpercelen. Daarom hebben het RIVM, Universiteit Utrecht en NIVEL een verkenning gedaan naar de gezondheid van mensen die bij landbouwpercelen wonen. Gegevens over de feitelijke blootstelling van omwonenden aan bestrijdingsmiddelen waren voor deze verkenning niet beschikbaar. Daarom is bekeken of er een verband bestaat tussen afstand tot landbouwpercelen en oppervlakte van nabije teelten enerzijds en gegevens over ziekten en aandoeningen anderzijds.
In de nabijheid van landbouwpercelen vielen een aantal aandoeningen op waarvoor het verband met de hoeveelheid of nabijheid van specifieke gewassen onvoldoende eenduidig was, maar die nader onderzoek verdienen. Het gaat om een hoger geboortegewicht in de nabijheid van zomergerst, de ziekte van Parkinson bij fruitteelt, oogirritaties bij fruitteelt en om leukemie bij afwisselende granen-bieten-aardappelteelt. Aanbevolen wordt om te analyseren of de hogere sterfte aan luchtwegaandoeningen in de nabijheid van maisteelt verband houdt met gebruikte bestrijdingsmiddelen en/of andere factoren zoals fijnstof. Voor de overige genoemde teelten en aandoeningen wordt aangeraden om verder uit te zoeken of er sprake is van werkelijke verbanden.
Daarnaast is het wenselijk om te bekijken welke bestrijdingsmiddelen in de genoemde teelten kunnen zijn gebruikt en te onderzoeken of schadelijke eigenschappen van deze middelen verband houden met de aandoeningen. Ten slotte bevelen de onderzoekers aan om in kaart te brengen of er aandoeningen zijn die in deze verkenning buiten beschouwing zijn gelaten, maar wel aandacht verdienen en hoe deze eventueel bestudeerd zouden kunnen worden. Parallel aan deze verkenning coördineert het RIVM een onderzoek naar de daadwerkelijke blootstelling van omwonenden aan bestrijdingsmiddelen. De eerste resultaten daarvan worden later dit jaar verwacht. De resultaten van het blootstellingsonderzoek en van deze verkenning zijn nodig om richting te geven aan vervolgonderzoek.
Hieronder een toelichten per bevinding:
- Zomergerstteelt in relatie tot hoog geboortegewicht
In de dataset van de Perinatale Registratie vonden we dat kinderen van moeders die in de nabijheid van zomergerst woonden gemiddeld een hoger geboortegewicht hadden. Ook hadden zij een grotere kans op een hoog geboortegewicht in verhouding tot de zwangerschapsduur.
- Fruitteelt in relatie tot ziekte van Parkinson
Het vóórkomen van de ziekte van Parkinson is onderzocht in de studie op basis van de elektronische patiëntendossiers van huisartsenpraktijken; sterfte aan de ziekte van Parkinson is onderzocht in de studie naar oorzaak-specifieke sterfte. In de fruitteeltgebieden kwam de ziekte van Parkinson in de EPDgegevens significant minder voor dan bij huisartspatiënten in de controlegebieden. Binnen de fruitteeltgebieden werd echter meer Parkinson gezien naarmate het oppervlak aan fruitteelt in de buffers groter was. In het onderzoek naar oorzaak-specifieke sterfte werd geen associatie gevonden tussen fruitteelt en sterfte aan de ziekte van Parkinson.
- Fruitteelt in relatie tot oogirritatie
In de analyses van de EPDs van huisartsen kwam naar voren dat er in de nabijheid van meer fruitpercelen meer mensen bij de huisarts komen vanwege irritatie aan het oog. • Granen, bieten, aardappelen in relatie tot leukemie In de analyses van sterfte en oorzaken van sterfte werden de gewassen aardappel, bieten, en granen als één rotatieteelt gezien. Voor deze rotatieteelt werd verhoogde sterfte aan leukemie gevonden.
Deze observaties zijn uit de duizenden analyses geïdentificeerd als mogelijk relevante aanknopingspunten voor vervolgonderzoek.
Blootstellingsonderzoek
Parallel aan deze verkenning coördineert het RIVM een onderzoek naar de daadwerkelijke blootstelling van omwonenden aan bestrijdingsmiddelen. De resultaten van de eerste fase van dit onderzoek worden later dit jaar verwacht. De resultaten van de gezondheidsverkenning en de eerste en tweede fase van het blootstellingsonderzoek zullen richting geven aan vervolgonderzoek.
