Het Europese Hof stelt kritische kanttekening bij het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Dat blijkt uit de antwoorden van het Europese Hof op de préjudiciële vragen van de Raad van State, die op 7 november naar buiten werden gebracht.
Van vergunningverleners wordt een betere wetenschappelijke onderbouwing gevraagd van de effectiviteit van maatregelen. De Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) pleit al langer voor een betere wetenschappelijke onderbouwing van het PAS en dan met name van de stikstofdepositie op natuurgebieden.
De varkenshouderijsector heeft in de afgelopen decennia zeer forse investeringen gedaan om de ammoniakuitstoot terug te brengen. Denk aan emissiearme stalsystemen, zoals stallen met luchtwassers. De POV vindt het dan ook teleurstellend dat de wetenschappelijke onderbouwing van het beleid nog altijd ter discussie staat. De POV is wel blij dat het Europese Hof dit signaleert, en dat ook LNV-minister Carola Schouten hier aandacht voor heeft. “Duidelijk is wel dat er zware eisen gesteld blijven worden aan de wetenschappelijke onderbouwing van de PAS”, zegt Schouten in reactie op de uitspraak van het Europese Hof.
Reparatie PAS-fundament
In mei 2017 oordeelde de Raad van State dat het Programma Aanpak Stikstof onvoldoende solide is. In het PAS wordt gerekend met een gestaag dalende stikstofdepositie op natuurgebieden, als gevolg van het ingezette milieubeleid. Deze dalende trend blijkt uit rapporten en daar mag in beginsel van worden uitgegaan, naar het oordeel van de Raad van State. Maar dat geldt niet als er contra-indicaties zijn. En juist van contra-indicaties is sprake. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving zijn de ammoniakemissies sinds 1990 met 70 procent gedaald, terwijl de hoeveelheid ammoniak in de lucht niet is afgenomen. Volgens het PBL nemen de concentraties in de lucht zelfs toe. Volgens de Raad van State kan er daarom niet zonder meer vanuit worden gegaan dat de dalende trend in de stikstofdepositie gerechtvaardigd is. De onderbouwing van de dalende trend van de stikstofdepositie is wetenschappelijk onvoldoende onderbouwd. Ook het Europese Hof pleit voor een betere onderbouwing van stikstofeffecten van genomen maatregelen.
Stikstofdepositie meten
Het doel van het PAS is het verlagen van de stikstofdepositie op kwetsbare natuurgebieden. En juist daar wringt de schoen: de stikstofdepositie wordt niet gemeten. Maar ingeschat met het rekenmodel Aerius, dat onvoldoende gevalideerd is met metingen en de nodige onzekerheden kent. In de tijd zijn de uitkomsten van het stikstofmodel (Aerius en voorlopers van Aerius) frequent bijgesteld, waardoor de uitkomsten fluctueren in de tijd. Uit onderzoek van externe wetenschappers, mede gefinancierd door de POV, blijkt dat de ammoniakemissies te hoog worden ingeschat. Voor een deugdelijke wetenschappelijke onderbouwing van het stikstofbeleid zal moeten worden ingezet op het meten van de stikstofdepositie op natuurgebieden.
Bron: POV, 09-11-2018
