De Long Alliantie Nederland zet zich als vereniging in voor mensen met een longziekte. ‘Dat doen we aan de ene kant om te zorgen dat mensen die al ziek zijn betere zorg krijgen, en aan de andere kant om te voorkomen dat er nog meer mensen ziek worden. Jaarlijks sterven er in Nederland 4.100 mensen aan een beroepsziekte. Een beroepsziekte is een ziekte of aandoening die veroorzaakt wordt door belasting die voor een belangrijk deel tijdens arbeid of in arbeidsomstandigheden heeft plaatsgevonden. Van die 4.100 mensen overlijden er 3.300 aan de gevolgen van blootstelling aan stoffen, waaronder beroepslongziekten zoals COPD, astma en (long)kanker.
Dit aantal is een groot getal. 'Dat klopt, het is té groot. Ondanks dat is er nog altijd weinig aandacht voor dit onderwerp. Dat terwijl er veel nieuwe gevallen voorkomen zouden kunnen worden als men zich er meer van bewust zou zijn wat voor gevolgen het inademen van stof kan hebben.' Dit probleem herkent Jos Rooijackers, longarts bij het NKAL en gespecialiseerd in beroepsziekten binnen de varkenshouderij. 'Er zijn veel boeren die de risico's onderschatten. Met name varkenshouders worden te vaak blootgesteld aan te hoge concentraties van stoffen die chronische luchtwegproblemen kunnen veroorzaken. Het gaat hier met name om endotoxines, ammoniak en huidschilfers. De intensiteit van deze stoffen zijn bij varkensstallen hoger dan in rundveestallen. Dit komt doordat varkensstallen afgelosten zijn en rundveestallen steeds meer open. Er zijn veel varkenshouders met luchtwegproblemen zoals astmatische klachten of met bronchitis, dat is een ontsteking in de kleine vertakkingen van de longen. Maar ook infecties komen voor, of het zogeheten 'Boerenlong': Dit is een soort allergische reactie van de longblaasjes. Indien iemand een boerenlong heeft, moet diegene per direct de blootstelling aan stof terugbrengen tot het absolute nulpunt. Dit is van belang omdat men anders een longfibrose kan oplopen. Dit is een chronische aandoening die zelfs kan gaan leiden tot een longtransplantatie.'
Er wordt wel gezocht naar oplossingen voor het ongezonde stalklimaat. Zo heeft de universiteit van Wageningen een proefboerderij waar experimenten worden uitvoeren. Een speciaal ingericht varkenstoilet zou de mest nog beter moeten afvoeren en het gebruik van olie in de varkensstallen zou een deel van het stof moeten vasthouden. Rooijackers geeft aan: 'Maar van nog geen van deze oplossingen zijn de langetermijngevolgen bekend. Dat maakt het voor boeren niet aantrekkelijk om te gaan innoveren.'
'Agrariërs schatten problemen niet hoog genoeg in'
'Binnen de agrarische sector worden problemen nog niet hoog genoeg ingeschat', aldus Rooijackers. 'Er moet meer informatie komen om het bewustzijn bij de agrariërs te vergroten. Maar het probleem ligt absoluut niet alleen bij de boeren. De concurrentie is moordend en er is te weinig geld beschikbaar voor innovatieve oplossingen. Dit is een probleem dat sámen aangepakt moet worden. Samen met de overheid, LTO en de agrarische ondernemers.' Heleen den Besten, projectleider arbied en zorg bij de Long Alliantie (LAN), kan dat ook beamen. 'Dit probleem wordt nu ook geprobeerd om onder de aandacht te brengen in de zorg. Huisartsen leggen immers nog vaak niet de link tussen arbeid en longziektes. Als een boer met klachten bij de huisarts niet aangeeft dat hij een varkenshouder is, krijgt hij waarschijnlijk gewoon medicijnen voorgeschreven. Maar de oorzaak van het probleem wordt daarmee niet weggenomen.
Impact van ziektes
Het is van belang om te laten zien wat voor impact het heeft als je ziek bent volgens Den Besten. 'We kunnen de cijfers wel geven maar daaruit haal je niet wat voor invloed het op je leven heeft als je daadwerkelijk ziekt wordt. Er zijn boeren die door hun longaandoeningen hun werk niet meer kunnen uitoefenen. Men verliest dan hun baan en daarnaast ook het inkomen.' Om die verhalen te verspreiden, heeft de LAN vorig jaar o.a. het boekje 'Ademnood – longziekten als gevolg van werk' op de markt gebracht.
Maatregelen
Wat het ook lastig maakt om problemen aan te pakken is dat het vaak te lang duurt voordat er daadwerkelijk klachten optreden. Den Besten: 'Soms word je pas na 30 jaar ziek, of zelfs pas na het pensioen. Daaorm moeten we nu op dit moment duidelijk maken hoe hoog de risico's zijn, en welke maatregelen je op dit moment kunt nemen om de gezondheidsproblemen zoveel mogelijk te kunnen voorkomen.
Deze maatregelen zijn heel divers maar makkelijk aldus Rooijackers. 'Beperk de blootstelling aan stof echt tot het absolute minimum. En als men klachten heeft, meld ze dan direct. Vraag om aandacht.' Het is dus van het grootste belang te vermelden wat voor soort werk je uitvoert. Den Besten: 'Kaart het actief aan. De huisarts kan iemand zo doorverwijzen naar een bedrijfsarts of longarts.' Rooijackers: 'Hoogstwaarschijnlijk kom je dan bij mij terecht!'
Bron: RVO
