Ondernemers in de land- en tuinbouw zullen de komende jaren meer rekening moeten houden met schommelende opbrengstprijzen en inkomens. “Buffers van goede jaren kunnen dan worden benut om tegenvallende bedrijfsresultaten op te vangen”, zegt voorzitter Albert Jan Maat van LTO Nederland. Hij is optimistisch over de perspectieven van de agrarische sector op de langere termijn en benadrukt het exportbelang van de agrosectpor.
De LTO-voorzitter reageert op de ramingen, die LEI Wageningen UR vanmiddag in Den Haag bekend heeft gemaakt van de gemiddelde inkomens in de land- en tuinbouw in 2014. Maat noemt 2014 een “heel matig jaar met goede opbrengsten, maar tegenvallende prijzen”, waardoor de inkomens van ondernemers met gemiddeld 20% zijn gedaald. Gunstige uitzonderingen in de dierlijke sectoren zijn pluimvee (leghennen, vleeskuikens), geiten- en zeugenhouderij en in de plantaardige sectoren bloembollen en ook sierteelt onder glas (snijbloemen en potplanten).
Markten onder druk
Na twee zeer magere jaren (2009 en 2011) vertoonden de bedrijfsresultaten de afgelopen jaren een fors herstel. Vooral 2013 was voor het merendeel van de agrarische ondernemers een goed jaar. Dit jaar stonden tegenover de goede opbrengsten, onder meer door gunstig weer, lagere prijzen voor de meeste producten. Ook door andere factoren stonden markten onder druk: lage olieprijzen, lage rente, dierziekte en de Rusland-boycot. Intussen staan ondernemers wel voor nieuwe investeringen om duurzamer te produceren.
De golfbewegingen in de opbrengstprijzen hangen samen met heftiger ontwikkelingen op internationale afzetmarkten en een reeks aanpassingen van het Europese landbouwbeleid door de jaren heen. Markten zijn volgens LTO Nederland minder stabiel en instrumenten om in de EU forse prijsdalingen in bijvoorbeeld de akkerbouw en melkveehouderij tegen te gaan, zijn er niet meer. Maat: “Het draait steeds meer om ondernemerschap en opereren in ketenverband, waarbij een evenwichtige verdeling van marges in de keten een heikel punt blijft. We kunnen nóg duurzamer werken, maar niet tegen elke prijs.”
Importverbod Rusland
LTO Nederland wijst voorts op de gevolgen van het importverbod, dat Rusland in reactie op Europese maatregelen in augustus invoerde. Meerdere sectoren zijn hiermee geconfronteerd, de een meer dan de andere. Zo hebben vooral telers van groente en fruit schade opgelopen. De export van varkensvlees naar Rusland ligt al sinds begin dit jaar stil.
De export van de agrosector vertoonde in het eerste halfjaar groei. Van het tweede halfjaar ontbreken nog cijfers, al zullen de Ruslandboycot en de recente vogelgriep nadelige effecten hebben. Het belang van de export voor zowel agrarische bedrijven als de nationale economie mag niet worden onderschat, benadrukt Maat: “Daar moeten we het, door het tevens nog duurzamer aan te pakken, de komende jaren van hebben.” De LTO-voorzitter optimistisch: hij baseert dat op de toenemende vraag naar voedsel en de naderende schaarste aan energie en grondstoffen.
Grote spreiding
Er is sprake van grote spreiding van inkomens tussen de bedrijven. Die verschillen zitten niet alleen tussen sectoren maar vooral tussen individuele boeren en tuinders in dezelfde bedrijfstak. Hij pleit tenslotte voor nieuwe initiatieven om kennis en ervaring tussen groepen ondernemers met elkaar uit te wisselen. “Er is juist op dat terrein nog heel veel te winnen”, aldus de LTO-voorzitter.
Foto: Judy van der Velden
