Wat is de invloed van het stalklimaat op de gezondheid voor mens en dier en hoe kunnen we inspelen op de sterk wisselende klimaatomstandigheden? Inzicht hierin helpt veehouders hun stalklimaat te optimaliseren, is de conclusie van het project ‘Meten is Weten’ van Connecting Agri&Food, Vion Food Group en Good Farming Star.
“Ik heb meer gevoel ontwikkeld bij mijn klimaat als ik in de stal loop en ik gebruik de data daarbij als ijkpunt”, zegt een deelnemer aan het project.
De afgelopen twee jaar verzamelden 22 varkenshouders van leveranciersvereniging Starfarmers klimaatdata in de stal. Met behulp van een sensorkastje en sensoren in de varkensstal verkregen zij zo inzicht in de relatie tussen stalklimaat en gezondheid. Angela van der Sanden, projectleider van Meten is Weten, vertelt over de conclusies van het project.
Relatie klimaat en gezondheid
Van der Sanden: “De varkenshouders maten met behulp van sensortechnologie variabelen in het stalklimaat, zoals CO2, temperatuur en relatieve luchtvochtigheid. De gemiddelde temperatuur en luchtvochtigheid en de schommelingen in CO2-gehaltes zijn van invloed op de gezondheid van de dieren. De verzamelde klimaatgegevens zijn vergeleken met slachtgegevens. Daaruit bleek dat de klimaatomstandigheden van invloed zijn op pleuritis en gevonden indicaties voor longaandoeningen aan de slachtlijn.”
Ammoniak
Een drietal ondernemers heeft gekeken naar ammoniak met ammoniaksensoren. Dit gaf waardevolle inzichten. Door een tijdje de ammoniakschommelingen te volgen, konden deelnemers aansturen op het omlaag brengen van ammoniak. “Het aloude ‘meten is weten’ blijft hier van toepassing. Door het inzicht komt er meer focus en zie je direct veranderingen”, zegt Van der Sanden.
Data
Gedurende het project werd duidelijk dat ondernemers verschillend met de data omgaan. “De ene ondernemer kijkt meerdere malen per dag, een andere ondernemer bekijkt het weekrapport en verdiept zich in de data als hier bijzonderheden zichtbaar zijn. Gedurende het project zijn hierop de weergave van het dashboard en weekrapport in overleg met de deelnemers aangepast en zijn de functionaliteiten uitgebreid.”
Kansen
De verschillen tussen bedrijven laten zien dat er voor bedrijven nog kansen liggen in verbetering van het klimaat. Zo zien we verschillen in de stabiliteit van het stalklimaat en in hoe het stalklimaat reageert op het buitenklimaat. Bij een aantal bedrijven was de invloed van het buitenklimaat minimaal, bij andere bedrijven schommelt de afdelingstemperatuur duidelijk mee met de buitentemperatuur.
Het terugkijken in de data geeft meerwaarde, ontdekte varkenshouder Jaap Kreuger, tevens voorzitter van leveranciersvereniging Starfarmers. “Met het terugkijken zien we patronen en kunnen we hier oorzaken aan verbinden. Hierop voeren we vervolgens aanpassingen uit”, voegt Kreuger toe. ‘‘Als boer zie je niet niet hoe het er op een vergelijkbaar bedrijf aan toegaat. In het project werden stalklimaten vergeleken. Er kwamen grote verschillen naar voren in stabiliteit, ammoniakgehalte en CO2. Dát is natuurlijk razend interessant. Want als er grote verschillen zijn, betekent dat dat de invloed die we als boeren op het stalklimaat hebben groot is’’, aldus Kreuger.
Gezond boerenverstand
Bedrijven onderling vergelijken is lastig, blijkt uit het project. Ieder bedrijf heeft zijn eigen specificaties. Soms zie je eenvoudigweg ook veranderingen doordat mest uit de put wordt gehaald op dat moment. Het gezond boerenverstand en de achtergronden van het bedrijf zijn dan ook heel belangrijk.
Alertsysteem in ontwikkeling
Deelnemers hebben stappen gezet in verdere verbetering van het stalklimaat op basis van de verkregen inzichten. Om dit nog verder te optimaliseren, is ‘op maat’ advies belangrijk.
Met Slimme Stal wordt gewerkt aan een ‘alertsysteem’ op basis van weerverwachtingen. Zo is er in de winter aandacht voor de hoogte van CO2-waarden, in de lente voor te koude nachten, hittestress in de zomer en najaarsverwerpen in de herfst. Komt er een koude lentenacht aan, dan wordt hierover een bericht verstuurd en kan er tijdig actie worden ondernomen. Met op maat advies kan bijvoorbeeld CO2 worden geoptimaliseerd.
“Een andere belangrijke vervolgstap is het uitbreiden van de klimaatsensoren met een ammoniaksensor. Voor deze vervolgstappen wordt momenteel naar financieringsmogelijkheden gezocht”, besluit Van der Sanden.
Over Meten is Weten
Het onderzoeksproject ‘Meten is Weten’ helpt varkenshouders om nóg beter te sturen op een goed stalklimaat voor mens en dier. Wat was de luchtvochtigheid in de stal om 16:00 uur ’s middags op dinsdag? De temperatuur in de stal toen de biggen net geboren waren? Het CO2-gehalte tijdens de storm gisteren, of op dit moment? Tijdens het Meten is Weten-project houden 22 varkenshouders met sensoren in de stal dit soort klimaatvariabelen bij – vanaf najaar 2017. Aan de pilot doen vermeerderaars, vleesvarkensbedrijven en gesloten bedrijven mee. Het project is mogelijk gemaakt door een bijdrage in financiering vanuit Vion, Connecting Agri & Food en het Landbouw Innovatiefonds Brabant.
Bron: Connecting Agri & Food
