“Luchtwegproblemen kunnen worden veroorzaakt door virussen, bacteriën en parasieten. Maar meestal ligt een virus aan de basis. Zij veroorzaken schade. Bacteriën komen op de afterparty”, stelt Martijn Steenaert van Boehringer Ingelheim.
Steenaert vertelde dit begin februari op een bijeenkomst van Agrivaknet bij slachterij Westfort in IJsselstein. Hij liet daarbij een overzicht zien van gevonden kiemen in een onderzoek naar de veroorzakers van PRDC (Porcine Respiratory Disease Complex, een multifactoriele aandoening die zich uit in luchtwegklachten). Dit onderzoek is in 2011 gedaan bij verschillende leeftijdsgroepen door Frédéric Vangroenweghe van Elanco.
In het overzicht is te zien dat in een leeftijd van twee tot vijf weken IAV-S het meest gevonden wordt, maar gaandeweg afneemt. “Vroeger dacht men bij griep vooral aan vleesvarkens. Maar je ziet dat het virus al bij jonge dieren voor problemen kan zorgen”, vertelt Steenaert. APP is ook vanaf het begin aanwezig en groeit in aandeel naarmate de varkens ouder worden. PRRSv komt in het begin wat minder voor, maar neemt gaandeweg toe. Mycoplasma begint bescheiden, maar groeit uit tot absolute koploper bij varkens van twaalf tot 25 weken oud.
Welke kiemen spelen er op het moment van hoesten?
De varkensdierenarts benadrukt dat de aanwezigheid van de kiem niet meteen tot ziekte hoeft te leiden. Om een verband te laten zien tussen ziekteverwekkers en luchtwegproblemen pakt hij er een onderzoek bij van Nico Wertenbroek van MSD uit 2018. Hierbij is middels speekselonderzoek gekeken welke kiemen er in de hokken speelden op het moment dat varkens begonnen met hoesten. Het is hierbij duidelijk dat griep (IAV) op jonge leeftijd het meeste voorkomt en gedurende het leven minder wordt. Tussen de tien en achttien weken is het vooral PRRSV dat voorkomt bij hoestende varkens. Mycoplasma wordt in speeksel weinig gevonden. Dit komt namelijk alleen in speeksel bij hoesten, dus bij dieren die echt ziek zijn.
Hoest sneller en beter in beeld met Soundtalks
Met SoundTalks van Boehringer Ingelheim kan een varkenshouder continue hoest in een afdeling monitoren. Microfoons nemen geluiden in de stal op en kunnen hoesten onderscheiden van andere geluiden. Via een stoplichtsysteem in de stal of in de bijbehorende app of online dashboard kunnen varkenshouders zien of er niet, weinig of veel gehoest wordt in de afdeling. “Zo heb je hoest drie tot vijf dagen eerder in de gaten dan wanneer je alleen afgaat op menselijke waarneming”, legt Steenaert uit. Hij laat onderzoeken zien waarbij Soundtalks gecombineerd is met speekselonderzoek middels kauwtouwen. Op momenten dat het stoplichtsysteem oranje of rood kleurt, wordt enkele dagen via het speekselonderzoek een toename van bijvoorbeeld IAV of PRRSv getoond. “Soundtalks zorgt voor een vroege waarneming en je hebt daarnaast betrouwbare data voor analyse”, vertelt hij. “Je kunt eerder ingrijpen, bijvoorbeeld met preventieprotocollen of via behandeling. Dit kan productieverlies voorkomen en kostenverlagend werken.”
Tekst: Gerben Hofman
