De aanvankelijk forse impact van Brexit op de handel in varkensvlees tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie is niet blijvend van aard. Ondanks hogere transactiekosten is de verwachting dat de handel in varkensvlees tussen beide in de toekomst gewoon doorgaat. Voor Nederlandse exporteurs blijft de Britse varkensmarkt kansen bieden. Zo blijkt uit recent onderzoek van RaboResearch.
“De impact op de totale invoer had erger kunnen zijn”, vertelt Gocsik, “maar gelukkig hield de sector al rekening met mogelijke verstoringen na Brexit. Daarom werd de Britse invoer van varkensvlees vanaf september 2020 al flink uitgebreid.” Tussen het vierde kwartaal van 2020 en het eerste kwartaal van 2021 daalde de invoer van varkensvlees met 14 procent ten opzichte van de periode 2019Q4-2020Q1. Na de eerste daling in januari 2021 is de invoer vanuit de meeste landen zich aan het herstellen. De invoer uit Nederland bleef op jaarbasis het hele jaar gelijk.
Arbeidstekort door Brexit en corona
De Britse varkensvleessector is net als andere voedingssectoren zwaar geraakt door het verlies van arbeidskrachten uit de Europese Unie (EU). Dit heeft ernstige gevolgen voor de verwerking en het vervoer van varkensvlees. Vleesverwerkende bedrijven in het VK zijn sinds Brexit ongeveer 15 procent van hun werknemers kwijtgeraakt. De coronapandemie en de lockdowns en verwante maatregelen hebben daar niet bij geholpen. Volgens Eva Gocsik, specialist varkens- en rundvleeshouderij bij RaboResearch, is het echter moeilijk om de exacte impact hiervan te bepalen. “Door de reisbeperkingen als gevolg van corona werd het voor arbeidsmigranten lastiger om tussen hun thuisland en het Verenigd Koninkrijk (VK) te pendelen. Ook ontstond er door corona grote vraag in andere sectoren waardoor werknemers uit de vleesindustrie zijn overgestapt.”
Verschuivingen in invoer
Het tekort aan arbeidskrachten in de Britse vleesverwerkende industrie heeft ook zijn weerslag op het soort producten dat het VK invoert. In 2021 kelderde de invoer van varkensvlees met been met -34.000 ton, -34 procent jaar-op-jaar bijvoorbeeld. Waarschijnlijk omdat uitbenen arbeidsintensief en zwaar werk is, zie de afbeelding hieronder.
Stijgende kosten en personeelstekort
“Om het evenwicht op de Britse varkensvleesmarkt te herstellen, moet er wat gebeuren”, aldus Gocsik. “Wij zien een aantal aandachtspunten. Hoewel de spanningen tussen de EU en het VK minder zullen worden, kan de varkensvleeshandel tussen de landen ten eerste blijvend afnemen door hogere transactiekosten en door geopolitieke ontwikkelingen. Ten tweede moeten de varkensvleesprijzen in het VK omhoog. De hogere invoerkosten, maar ook de druk op de marges veroorzaakt door de inflatie in Europa waarmee landbouwbedrijven te kampen hebben; vanwege hogere voer-, vracht- en energiekosten, moeten worden gecompenseerd. Ten derde zet het personeelstekort, vooral in de vleesverwerkende industrie, waarschijnlijk een rem op de groei van de Britse varkensvleesproductie.
Als gevolg zullen er in de toekomst zeker kansen blijven bestaan voor Nederlandse leveranciers in het VK, met name voor producten met een hogere waarde, bijvoorbeeld producten die aan hogere dierenwelzijnsnormen voldoen. Ook zal de verwerkende industrie in het VK in haar groei gehinderd blijven door personeelstekorten. Dit kan voor Nederlandse leveranciers kansen bieden om extra toegevoegde waarde te creëren bij de verwerking.
Bron: Rabobank Research
