Vergisting van mest zonder toevoegingen van co-producten staat steeds meer in de belangstelling. Vanaf de eerste pilotversie is de techniek van een monomestvergistingsinstallatie enorm verbeterd. Dankzij het gestaag groeiende aantal, zien steeds meer veehouderijen de voordelen om tot aanschaf over te gaan.
“De belangstelling voor monomestvergisting is groot maar ook heerst er nog veel onduidelijkheid omtrent de mogelijkheden en het verdienmodel hiervan. Het grootste voordeel is dat biogas omgezet is in elektriciteit en warmte of groengas. Mestvergisting zorgt 24 uur per dag voor een constante energie stroom en is onafhankelijk van weersinvloeden. Door de ononderbroken energieproductie is de forse investering binnen 6 tot 7 jaar terugverdiend. Daarnaast is het een essentiële schakel in de energietransitie”, stelt Erik van Eekelen, projectleider Energie bij DLV Advies.
Hoe werkt monomestvergisting?
Bij monomestvergisting wordt dagverse drijfmest vergist bij 40 graden Celsius in een gesloten proces. In tegenstelling tot co-vergisting worden geen andere restproducten aangevoerd. Hierdoor ontstaat er geen stankoverlast en CO² uitstoot. Het biogas dat ontstaat wordt omgezet tot groene stroom of groen gas. De digestaat wordt gedurende 28 dagen afgekoeld in de navergister. In deze na-opslag wordt nog een kleine hoeveelheid resterend biogas gewonnen.
Aanschaf en kosten van monomestvergisting
Voorheen waren veehouders terughoudend en twijfelden over de aanschaf van een monomestvergistinginstallatie. “Begrijpelijk, het is een forse investering. Gelukkig zijn er inmiddels ook zo’n 50 monomestvergisters operationeel in Nederland. Nu er steeds meer praktijkervaringen zijn, wordt het verkrijgen van een financiering en een vergunning steeds toegankelijker.”
Een prijskaartje hangen aan de volledige investering is moeilijk. De uiteindelijke investering hangt, naast de omvang/capaciteit van de installatie, voor een groot deel af van de bedrijfsspecifieke situatie. Daarbij speelt de aanwezigheid en de capaciteit van nutsvoorzieningen die de overtollige groene energie kunnen afnemen ook een grote rol. De meeste leveranciers leveren systemen in diverse vermogens-/prijsklassen. Kleinere systemen zijn beschikbaar vanaf circa 120.000 euro tot 350.000 euro en grotere installaties zijn er vanaf 850.000 euro. “Het blijft in alle gevallen maatwerk daarom starten wij ook eerst met een haalbaarheidsmodule waarin duidelijk het uiteindelijke rendement naar voren moet komen”, aldus Erik.
Groen gas of WKK-electra
Bij monomestvergisting zijn er twee keuzes te maken in de energiestromen. Vergisten met een warmte-krachtkoppeling (WKK), hierbij wordt er warmte en stroom opgewekt. Ofwel de keuze valt op groen gas. Deze keuze is voor een deel afhankelijk van eigen persoonlijke voorkeuren, maar hangt met name af van het volume mest dat beschikbaar is. Voor monomestvergisting op bedrijfsniveau is een bepaalde schaalgrootte noodzakelijk. Bij bedrijven met een omvang van onder de 400 koeien of 12.000 vleesvarkens wordt een WKK (Warmtekracht-koppeling) geïnstalleerd. Zij produceren groene stroom en hergebruiken de warmte in een gras- of mest-drooginstallatie of een mineralenscheider. Bedrijven met een grotere omvang lenen zich meer voor de productie van groen gas.
Erik: “Omdat groen gas veruit het meeste financiële rendement oplevert, ook gezien de verkoop van GVO’s, bekijken we altijd of deze optie eveneens ingezet kan worden bij veehouders met een kleinere omvang. Zij dienen dan wel een samenwerkingsverband aan te gaan met meerdere veehouders. Door deze clustervorming kun je met een veel kleinere volume vanaf ongeveer 70 melkkoeien of 1000 varkens meedoen.” Mono-mestvergisting rendeert optimaal bij het gebruik van dagverse mest. Een dichte stalvloer is daarom een vereiste voor een succesvolle toepassing.
Haalbaarheidsmodule en rendement
“Het blijft altijd maatwerk, echter kunnen wij met onze haalbaarheidsmodule vrij nauwkeuring inschatten wat de kosten en het uiteindelijke verdienmodel is.”
SDE-subsidie
Voor de aanschaf van een monomestvergistingsinstallatie kan een SDE-subsidie aangevraagd worden waarvoor de ondernemer gedurende 12 jaar een geldstroom ontvangt voor het produceren van groene stroom en nuttig gebruik van de restwarmte via mestvergisting. Echter door de huidige energiemarkt is momenteel een mestvergister al rendabel zonder subsidie, al geeft dat geen zekerheid voor de toekomst. “Door deze nieuwe situatie, waarin de energieprijzen hoger liggen dan de te verkrijgen subsidie, is het op dit moment mogelijk om met een kleine veestapel en een kleine type vergister de boerderij al energieneutraal te maken”, attendeert Erik.
“Het merendeel van de SDE gaat nog altijd naar wind- en zonne-energie op land, aangezien dit de goedkoopste vormen van duurzame energie zijn. Een groot voordeel van mestvergisting is dat de productie niet afhankelijk is van het weer en het elektriciteitsnet niet is belast. Bij mono-mestvergisting is er zelfs een positief effect op het broeikaseffect. Dat komt doordat bij de opslag van mest onder de stal ook methaan ontstaat, waarvan het broeikaseffect 25 x sterker is dan bij CO₂. Door de mest direct op te vangen en in een vergister te brengen, is deze methaanemissie in stal vermeden. Een win-win situatie dus: duurzame energie om fossiele energie te vervangen én minder methaanemissies op locatie. Ik durf wel te stellen dat deze techniek een sleutelpositie gaat innemen binnen de kringlooplandbouw.”
Bron: DLV Advies
