Op 28 juni 2019 kwamen onderhandelaars van de Europese Unie en de vier Mercosur-landen (Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay) tot een handelsakkoord. De land- en tuinbouw maakt hier onderdeel van uit. De POV is tegen Mercosur en heeft hiertegen protest aangetekend via diverse kanalen, waaronder 'Brussel' en bij Nederlandse partners.
Het akkoord is nog niet van kracht. Dat kan nog wel twee of drie jaar duren. Eerst moeten de EU-lidstaten (de ministers van handel), de nationale en regionale parlementen en het Europees Parlement instemmen met het akkoord. Het ligt wel voor de hand dat het handelsdeel van het akkoord op enig moment provisioneel van kracht wordt.
Wat staat er in het akkoord over varkenshouderij?
De Europese Unie exporteert nu jaarlijks 20.000 ton varkensvlees naar de Mercosur-landen. Met het handelsakkoord wordt deze export geheel geliberaliseerd. Andersom blijft er een beperking op de export van varkensvlees vanuit de Mercosur naar de Europese Unie. Dit is vastgesteld op 25.000 ton karkasgewicht tegen een importtarief van € 83 per ton. Dit vlees moet ractopamine-vrij zijn. Deze hoeveelheid wordt in zes jaar ingevoerd vanaf het moment dat het handelsverdrag van kracht is. Dat zou dus vanaf 2022/2023 het geval kunnen zijn.
De Europese Commissie geeft aan dat de import gecontroleerd wordt. Deze moet voldoen aan de Europese residunormen. De afgelopen jaren is er veel te doen geweest over standaarden en hygiënevoorschriften in Braziliaanse slachthuizen. De Europese Commissie heeft hier controles uitgevoerd.
Er komt een overleg tussen Mercosur en Europese Unie over dierenwelzijn. Dat wil niet zeggen dat Mercosur de Europese wetgeving overneemt, maar dat er een betere uitwisseling komt over dierenwelzijn.
Wat betekent dit voor Nederlandse varkenshouders?
In volumes gerekend heeft het Mercosur-akkoord geen grote invloed op de Nederlandse varkensmarkt. Er is nu vrijwel geen handel met de Mercosur-landen en het heeft voor hen geen prioriteit. De EU-export naar Mercosur zou op dit moment 20.000 ton bedragen. Ter vergelijking: Nederland exporteert nu ruim 900.000 ton per jaar, waarvan ruim 200.000 ton naar landen buiten de EU, met name China.
Door méér import van goedkoper pluimveevlees en rundvlees zou er een verdringingseffect op kunnen treden, maar dat hangt sterk af van wat voor type product hier naar toe komt en in hoeverre het varkensvlees kan vervangen.
Markt blijft internationaal
Hoewel minister Schouten zich inzet voor kringlooplandbouw, zet het kabinet in op handelsakkoorden. Minister Kaag van Buitenlandse Handel schreef op 9 februari 2019 in een kamerbrief: “Nederland is voorstander van brede en ambitieuze EU-handelsakkoorden die tarifaire en non-tarifaire handelsbarrières beslechten en bijdragen aan inclusieve, duurzame en klimaat-neutrale economische groei.” De land- en tuinbouw wordt hier kennelijk niet van uitgezonderd.
Europese standaarden exporteren?
POV, LTO en onze Europese landbouworganisatie COPA-COGECA vinden dat Europese import van land- en tuinbouwproductie moet voldoen aan de EU-wetgeving. Dat is nu niet zo. In andere landen zijn diergeneesmiddelen en gewasbeschermingsmiddelen toegelaten die dat in de Europese Unie niet zijn. Daarnaast gelden geen of minder strenge regels voor dierenwelzijn. Bovendien kunnen landen het klimaatbeleid verschillend invullen. Dat geeft boeren in die landen een extra kostprijsvoordeel. Vaak hebben ze al voordeel van schaalgrootte en goedkope arbeid.
In het geval van Mercosur hebben de pluimveehouderij, vleesveehouders en de akkerbouwers nadeel van het bereikte akkoord. In dit geval vallen de gevolgen voor varkenshouders mee. Maar de verschillende sectoren hebben er belang bij om samen op te trekken in de strijd tegen een ongelijk speelveld. Het Mercosur-akkoord biedt straks wellicht kansen om de land- en tuinbouw in Zuid-Amerika dichter naar de Europese standaarden toe te trekken. Zo komt er een overleg tussen Europa en Mercosur over dierenwelzijn. Of dit voor een gelijker speelveld zorgt? In ieder geval is dit beter dan wanneer Mercosur zich gaat richten op Chinese standaarden.
Nieuwe markten aanboren?
Hoewel Mercosur op dit moment voor de varkenshouderij geen belangrijke markt is, kan het interessant zijn om te kijken naar nichemarkten, en wellicht zijn die er waar men wil betalen voor kwaliteitsvlees. Elke markt die zich weer opent, is een kans om Nederlands vlees tot waarde te brengen.
Bron: POV
