Zeugenhouder Gert Altena: “Een dag voerwinst is ook serieus geld”

Het lukte zeugenhouder Gert Altena uit het Overijsselse Hoogenweg onlangs om de grens van veertig gespeende biggen per zeug per jaar te passeren. Altena doet er dan ook alles aan om zoveel mogelijk biggen uit zijn hoogproductieve Deense zeugen groot te brengen. Een uitgekiende voeding en een op het bedrijf afgestemde vaccinatiestrategie spelen hierin een belangrijke rol.

In Hoogenweg, vlak bij Hardenberg in Overijssel, houdt Gert Altena 530 zeugen. Een aantal jaren geleden koos hij bewust voor Deense zeugen, vanwege het groot aantal biggen dat ze kunnen voortbrengen. Als eindbeer wordt de Tempo-beer ingezet. “Ik streef naar zoveel mogelijk levend geboren biggen en zet alles op alles om er daarvan zoveel mogelijk groot te brengen”, vertelt Altena. In de kraamstal maakt de varkenshouder gebruik van beweegbare vloeren. “Dit scheelt al twee procent doodliggers”, is de ervaring van de varkenshouder. Met overleggen zorgt hij ervoor dat elke zeug vijftien biggen heeft. Biggen die dan overblijven schuiven een weekgroep op. De biggen die voor de doorgeschoven biggen plaats moeten maken gaan naar een aparte afdeling waar ze goed verwarmd en met prestartvoer worden opgevangen. “Het lukt goed om zo veel biggen groot te brengen. Een tijdje terug haalden we de grens van veertig gespeende biggen per zeug per jaar. Nu zijn we iets gezakt, we zitten op ruim 38, maar willen de veertig zeker weer voorbij”, aldus Altena, die het bedrijf runt samen met een vaste medewerker. Na spenen houdt Altena de tomen zoveel mogelijk intact, om rangordegevechten te voorkomen. De varkenshouder werkt voor de dragende zeugen met dynamische groepen. In de groepshuisvesting worden de zeugen individueel gevoerd in Mannebeck voerstations.

Gezonde biggen, goede groeiers

Momenteel worden op het Overijsselse bedrijf per worp 17,7 biggen geboren. Het aantal doodgeboren biggen per worp is 1,5. Het uitvalspercentage tot spenen is veertien procent, waardoor Altena gemiddeld 15,5 biggen per worp speent. Met een worpindex van gemiddeld 2,46 komt hij momenteel op 38,1 gespeende biggen per zeug per jaar. Het bedrijf werkt volgens een weeksysteem en speent op drie weken. Elke week worden er 350 tot 400 biggen via de handelaar geleverd aan een vaste afnemer. “Streven is uiteraard gezonde biggen te leveren, die goed groeien. Volgens mij is de afnemer er tevreden over. Ik hoor tenminste nooit dat er iets niet goed is. Geen bericht is goed bericht toch?”

Voeding komt nauw

Deense zeugen produceren prima, maar vragen wel een uitgekiende voeding, weet Altena. “Ze hebben minder spek en zijn daardoor toch wat gevoeliger als het gaat om voersamenstelling. Het komt allemaal wat nauwkeuriger met vitaminen en mineralen. Mijn voerleverancier levert voer op maat. Iedere maand boosten we iets met extra calcium. Een belangrijk element. Een paar jaar geleden hadden we verhoogde uitval onder de zeugen. Onderzoek door de GD wees uit dat calciumgebrek de oorzaak was. Daarop zijn we op maat gaan voeren.” Hoewel het voerpakket op maat goede resultaten gaf op het Overijsselse bedrijf, streeft Altena ernaar de uitval onder de zeugen nog verder te laten zakken. Momenteel wordt er voor het voer gebruik gemaakt van andere calciumbronnen. “Ik ben benieuwd wat het oplevert. Het is voor ons nieuw en voor de leverancier nieuw. Maar ik wil continue verbeteren. Voorop lopen, en als je dat wilt, dan moet je soms wat proberen.”

Twee keer per jaar uitgebreid bloedonderzoek

Als het gaat om diergezondheid, laat Altena niets aan het toeval over. Afgelopen jaar startte hij met een terugkerend monitoringsonderzoek. Twee keer per jaar wordt op het bedrijf bloedonderzoek gedaan bij in totaal zestig dieren uit alle leeftijdscategorieën. Vorig jaar is het onderzoek voor de eerste keer op het zeugenbedrijf gedaan. Het bloed wordt onderzocht op alle veelvoorkomende ziekten: APP, influenza, vlekziekte, circo, parvo, PRRS en mycoplasma. “Ik ben hiermee gestart omdat mijn vorige geltenleverancier ermee stopte. Voor de nieuwe gelten moest het entschema worden aangepast. Dankzij het onderzoek weet ik precies wat er speelt op het bedrijf, maar minstens net zo belangrijk, wanneer iets speelt. Daar kan ik op anticiperen met mijn entingen”, legt Altena uit.

Combi-enting circo en mycoplasma

De varkenshouder pakt de onderzoeksuitslagen van het farmaceutisch bedrijf HIPRA, dat het onderzoek verzorgt, erbij om nader uit te leggen hoe hij het entmoment bepaalt. “Tegen circo kun je in principe vanaf drie weken enten. Maar ik doe dat liever niet. Spenen en enten in één week geeft teveel stress. Daarom ent ik liever in de vijfde week en dat kan hier op dit bedrijf. Je ziet hier dat pas in week zeven de titers voor circo iets omhoog gaan en in de negende en de tiende week maximaal zijn. Dus op vijf weken ben ik vroeg genoeg.” Altena combineert de circo-enting met een enting tegen mycoplasma. Iets wat volgens het bloedonderzoek ook veilig kan op die leeftijd. Hij gebruikt daarvoor het vaccin Mhyosphere® PCV ID. “De combinatie-enting tegen circo en mycoplasma pakt op dit bedrijf prima uit. Voor beide ziekteverwekkers is een enting in de vijfde week op dit bedrijf op tijd.” Het monitoringsonderzoek van HIPRA leverde voor Altena gelukkig weinig verrassingen op. Het viel hem op dat voor Vlekziekte de titers redelijk hoog waren. “Dat vind ik vreemd, want alles is afgëent. Bij de dieren zie je ook geen verschijnselen. We zijn daarom gewoon op dezelfde manier blijven doorenten. Maar we houden het in de gaten. Als het beeld bij de volgende monitoringsronde hetzelfde is, gaan we het nader onderzoeken.”

Naaldloos vaccineren goed voor big en varkenshouder

Om zo probleemloos mogelijk te kunnen vaccineren, gebruikt Altena voor zijn combinatie-enting met Mhyosphere® PCV ID sinds een jaar of vier het Hipradermic® naaldloze vaccinatietoestel. “De dierenarts wees mij destijds op deze mogelijkheid. We gebruikten een adjuvans op oliebasis en hadden vaak entproblemen. Dieren waren een dag ziek na de enting. Nu we naaldloos vaccineren, hebben we bijna geen entreactie meer. Dat komt doordat de entstof niet via de spier in de bloedbaan komt, maar onderhuids wordt gespoten. De entstof is meer geconcentreerd, waardoor er veel minder entstof nodig is: 0,2 milliliter in plaats van twee milliliter. Zo is een enting veel minder belastend voor de big.” Ook voor de varkenshouder zelf geeft de Hipradermic® gemak. “Het draagt bij aan het werkplezier. Dat is zeker belangrijk. Het werkt gemakkelijk. Als ik vragen heb, kan ik altijd bij HIPRA terecht en soms lopen ze ook gewoon mee met vaccineren, om te kijken of alles naar wens verloopt.”

Vooralsnog gebruikt Altena de Hipradermic® alleen bij de biggen. De vaccinatie tegen circo en mycoplasma is de enige die de biggen krijgen. Bij de zeugen heeft Altena geen ervaring met naaldloos vaccineren. “Ik hoor om me heen wel dat het kan, maar heb het nog niet gedaan. Bij de biggen bevalt het me in elk geval goed. Het werkt makkelijk, geeft goede resultaten en de entreactie blijft veelal uit. Zo kost een enting me geen dag voerwinst en dat is ook serieus geld. Ik kan collega-varkenshouders naaldloos vaccineren zeker aanbevelen.”

Tekst en beeld: Gerben Hofman

Je hebt zojuist een artikel uit vakblad Varkensbedrijf gelezen

Wil je vaker én meer van zulke artikelen lezen?

Met een abonnement op vakblad Varkensbedrijf ontvang je het laatste nieuws. Iedere editie heeft een nieuw, toepasselijk thema wat aansluit op de huidige praktijk. De uitgebreide bedrijfsreportages geven daarnaast een goed beeld van de sector. In deze reportages maak je kennis met ervaringen, toekomstvisies, vakmanschap en management van mede-varkenshouders.

Shop hieronder direct een jaarabonnement of ga naar de website van Varkensbedrijf