Hoe ontstaat ammoniakemissie én hoe kun je dit reduceren?

Ammoniakemissie ontstaat wanneer overtollig eiwit uit varkensvoer via mest en urine wordt omgezet in ammoniak. Dit kan worden beperkt door eiwitarm voer, mest- en urinebeheer, mestadditieven en technologieën zoals luchtwassers. Deze maatregelen verminderen de uitstoot en dragen bij aan stikstofreductie.

Hoe ontstaat ammoniakemissie?

Chari Vandenbussche, onderzoeker luchtemissies van ILVO legt dit uit. “Het begint bij het opnemen van eiwitten door het varken. Het dier gebruikt de eiwitten voor de opbouw van bijvoorbeeld spiermassa. Eiwitten die niet nodig zijn, worden uitgescheiden via de urine in de vorm van ureum. Dit is een stof die op zichzelf niet schadelijk is. Maar als het in de mest in aanraking komt met urease, wat zich in de mest bevindt, wordt ureum omgezet in ammonium. Dit is nog steeds niet schadelijk, maar als het verdampt, ontstaat ammoniak”, legt Vandenbussche uit. Ammoniak in de lucht kan neerslaan en dat is één van de redenen dat Nederland en Vlaanderen met een stikstofprobleem kampen.

Hoe ammoniakemissie reduceren?

Ammoniak komt dus uiteindelijk voort uit eiwitten die het varken opneemt via de voeding. Aanpassen van het voer zou dan ook een logische stap zijn om opname van teveel eiwit en dus onnodige uitstoot te voorkomen. Bijvoorbeeld door het verlagen van het eiwitgehalte in het voer. Dit is een erkende maatregel op de Vlaamse PAS-lijst en de Nederlandse RAV-lijst. De PAS-lijst en de RAV-lijst vormen een overzicht van door de respectievelijk Vlaamse en Nederlandse overheid erkende maatregelen om de ammoniakreductie te beperken. Per maatregel staat ook vermeld voor hoeveel procent emissiereductie de betreffende maatregel zorgt. Aanpassen van het eiwitgehalte is niet de enige maatregel die via het voer genomen kan worden. Een mogelijkheid kan ook zijn het voer dusdanig aan te passen dat de samenstelling van de mest of de urine verandert, waardoor vorming van ammoniak wordt voorkomen.

Een andere principe is scheiding van mest en urine. Ammoniak kan immers pas gevormd worden als mest en urine bij elkaar komen. Emissie uit mest kan ook worden beperkt door het zogenaamde emitterende oppervlak te verkleinen. Dat betekent dat er minder mestoppervlak in aanraking komt met de lucht, waardoor er minder ammoniak verdampt. Naast aanpassing van het oppervlak kan ook de tijd dat de mest in contact is met de lucht worden verminderd. Mestadditieven kunnen ervoor zorgen dat er minder ammoniakemissie is. Koeling van mest en verlagen van de pH en verlagen van de luchtsnelheid zijn ook beproefde manieren om verdamping van ammoniak uit mest te voorkomen. Tot slot kan ammoniakemissie worden beperkt door het plaatsen van luchtwassers of biobedden.

Tekst: Gerben Hofman

Je hebt zojuist een artikel uit vakblad Varkensbedrijf gelezen

Wil je vaker én meer van zulke artikelen lezen?

Met een abonnement op vakblad Varkensbedrijf ontvang je het laatste nieuws. Iedere editie heeft een nieuw, toepasselijk thema wat aansluit op de huidige praktijk. De uitgebreide bedrijfsreportages geven daarnaast een goed beeld van de sector. In deze reportages maak je kennis met ervaringen, toekomstvisies, vakmanschap en management van mede-varkenshouders.

Shop hieronder direct een jaarabonnement of ga naar de website van Varkensbedrijf