Vaccinatie is een adequaat middel om problemen met PIA te voorkomen en te verminderen. MSD Animal Health heeft een jarenlang traject om te komen tot een effectief PIA-vaccin met succes afgesloten. Ton Jacobs, onderzoeker bij MSD Animal Health, stond mee aan de wieg van het nieuwe PIA-vaccin. “We moesten nogal wat obstakels overwinnen.” Zo was er geen beschermend antigeen, geen infectiemodel om het vaccin in dieren te testen en geen methode om het vaccin op grote schaal kosteneffectief te produceren.
Bij de ontwikkeling van het vaccin zijn klassieke opvattingen rondom immunologie aan de kant gezet. “De verwachting was dat een levend verzwakt vaccin voor orale toepassing nodig was, zoals meestal bij darmziektes. Maar we zien meer toekomst in een geïnactiveerd vaccin voor intramusculaire toediening.” Waarschijnlijk speelt cellulaire immuniteit daarbij een grote rol, maar zekerheid daarover is er niet.
Wél zekerheid is er over de goede werking van het vaccin. “We zien betere resultaten, minder diarree en minder uitscheiding bij gevaccineerde varkens. Veldproeven bevestigen volgens Jacobs dat het vaccin doet wat het belooft. “Tijdens één van deze proeven was er zelfs een bedrijf waar de uitval door PIA tot nul werd gereduceerd. Zeer indrukwekkend.”
Uniek noemt Jacobs dat het een afgedood gevriesdroogd vaccin is. “Normaal gebeurt dat alleen bij levende vaccins. Dit maakt het mogelijk om het vaccin flexibel toe te dienen.” Het vaccin heeft een eigen oplosmiddel maar kan ook in het combinatievaccin voor PCV en M Hyo worden opgelost. “Dan heb je één vaccin tegen drie ziektes.” Voor de toekomst ziet hij meer mogelijkheden om combinaties te maken.
Het vaccin dat MSD nu op de markt brengt, kan vanaf een leeftijd van 3 weken worden toegediend en biedt bescherming vanaf 4 weken tot 21 weken na vaccinatie. Pia leidt tot groeiverlies, vaccinatie vermindert dit. Vaccinatie geeft ook minder uitval, lagere infectiedruk en minder diarree veroorzaakt door Lawsonia infectie.
John Vonk, dierenarts bij De Varkenspraktijk in Oss, kan de positieve ervaringen bevestigen; hij begeleidt 46 vleesvarkensbedrijven waarvan er tien met acute PIA kampen. Bij een deel van deze bedrijven is hij gestart met het nieuwe vaccin. Op een bedrijf werden 2.900 dieren geïncludeerd waarvan de helft gevaccineerd werd. Bij die laatste groep varkens daalde de uitval door PIA tot nul. Over alle varkens heen steeg de groei van 833 naar 890 gram per dag en daalde de voerconversie van 2,47 naar 2,21 in de laatste twee maanden. “Aangezien maar de helft van de varkens was gevaccineerd, zijn de resultaten nog een onderschatting”, aldus de dierenarts.
Ken Steen Pedersen, dierenarts in Denemarken en professor aan de Universiteit van Kopenhagen, adviseert vaccinatie bij subklinische PIA te overwegen als met een zogenoemde Deense qPCR-test meer dan 1 miljoen bacteriën in een gram mest zijn aangetoond. Let op: in Nederland worden andere testmethoden gebruikt die een (veel) lagere uitslag kunnen geven bij dezelfde besmetting. Het omslagpunt ligt bij zo’n test dus lager. Vergelijk geen appels met peren, zorg dat je weet wat representatieve waarden zijn bij de test die uitgevoerd is (red.)
Boven de grens, die dus afhankelijk is van de ingezette test, treedt er snel groeiverlies op, wat op kan lopen tot meer dan 100 gram per dag bij zeer hoge aantallen bacteriën. Bij chronische en acute PIA zijn er andere afwegingen om te starten met vaccinatie.
